Korte geschiedenis van Essen en Kalmthout tijdens WO.I

Op het moment dat de eerste wereldoorlog uitbrak waren Essen en Kalmthout rustige, landelijke dorpen. België was net als Nederland neutraal sinds de afscheiding van 1830. Totaal onverwacht werd op  1 augustus 1914 de mobilisatie afgekondigd, in het Frans.

De lont die in Sarajevo werd aangestoken door de moord op de Oostenrijkse troonopvolger Frans Ferdinand van Habsburg en zijn vrouw Sophie Chotek leidde tot de grootste oorlog ooit. De Duitse keizer greep dit voorval aan om Frankrijk uit te dagen, en België werd ongewild meegesleept.

Men zag de oorlog als een kortstondig avontuur waarbij de bevolking er van overtuigd was dat de Duitsers niet door de fortengordel rond de steden zouden geraken. Onrechtstreeks was Essen beschermd door Antwerpen. Maar door de val van die stad, op 5 oktober 1914, werd het voor de dorpelingen pas duidelijk dat het ernst was. Duizende vluchtelingen en onderduikers trokken hier de grens over naar het veilig Nederland.

Het Duitse leger wilde meer controle over België en sloot in april 1915 de grenzen hermetisch af met een elektrische draad van 2000 Volt. Om materiaal en manschappen te sparen werden Essen en Nieuwmoer afgesneden van Kalmthout en van de rest van het land. Contacten met mensen binnen “den Doodendraad” waren zo goed als onmogelijk door de strenge censuur, o.a. van brieven en kranten. Deze toestand zette aan tot smokkelen, vaak op zeer georganiseerde wijze. Niet alleen geschreven stukken maar ook voedsel, kleding, zaaigoed en zelfs mensen werden ongezien door “den Doodendraad”, niet zonder gevaar de grens over gebracht.

Uiteindelijk duurde de bezetting 4 jaar en werd het één van de meest dramatische oorlogen uit de geschiedenis.